Dünya Bankası, Türkiye’deki okul sisteminin çok az öğrenciyi iyi eğittiğini, çoğunluğu ise başarısız kıldığını savundu.

Türkiye’deki eğitim reformu için bir çalışma başlatan Dünya Bankası, ortaöğretimin aşamalı olarak zorunlu hale getirilmesi, ÖSS sisteminin de yeniden düzenlenmesi önerisinde bulundu.

Çalışmanın ilk aşamasında, Milli Eğitim Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı ve Türkiye İstatistik Kurumu ile birlikte ortaöğretim ele alındı.

Çalışma kapsamında Dünya Bankası uzmanları, Türkiye’de ortaöğretim sisteminin mevcut durumu ve reform önerileri konusunda bir rapor hazırladı.

Türkiye’nin son yıllarda eğitimde büyük aşama kaydettiği belirtilen raporda, bunun göstergeleri de şöyle sıralandı:

- Temel eğitimdeki okullaşma,
- Eşitlikte sürekli iyileşme,
- En iyi öğrencilerin en yüksek uluslararası standartlarda başarılı olması,
- Özel sektörden eğitime üst derecede destek.

Dünya Bankası’nın raporunda bu gelişmelere rağmen ortaöğretimde şu sorunlara dikkat çekildi:

- Türkiye’de eğitim sisteminin yapısı ile ilgili uluslararası normlar yok.
- Türkiye, okul öncesi eğitimde geride kaldı. 3-5 yaş grubunda okullaşma oranı Fransa’da yüzde 100 iken Türkiye’de ise sadece yüzde 15 seviyesinde.
- Türkiye’de ortaöğretime erişim oranları AB’ye yaklaşamıyor.
- Türk okul sistemi, çok az öğrenciyi iyi eğitiyor. Öğrencilerin çoğunu başarısız kılıyor.
- Türkiye’de meslek liseleri, çalışma piyasası ile ilgili hedeflerini gerçekleştiremiyor.
- Türkiye’nin genel ortaöğretim okulları da eğitim hedeflerine ulaşmada başarılı değil.

ÖSS’ye eleştiri
Rapora göre, mevcut ÖSS en yüksek bütünlük düzeyinde olmasına rağmen, eğitim sisteminde kaliteyi düşük tutuyor.

Bu sistem, 1 milyar YTL’yi eğitimden, sınav hazırlığına kaydırıyor, tek sınav tüm müfredatı kapsamayacağı için dengesizlik yaratıyor, sınava hazırlık faaliyetlerine katılmalarından dolayı, gençlerin çok fazla zaman ve enerjisini alıyor.

Mevcut sistem, uzman düşünüş, karmaşık iletişim ve problem çözmede ileri yetkinliklerin öğrenilmesini engelliyor, zengin ile yoksul arasındaki eşitsizliği büyütüyor.

Müfredat reformlarına bağlı olmayan, sınav yeteneğini test eden ÖSS, eğitim sisteminde uyumsuzluk da yaratıyor.

Öğretmenler desteklenmiyor
Raporda ayrıca, uygulanan sistemin öğretmenleri ve öğretmen kalitesini desteklemediği ifadesi yer alıyor.

Veliler ve öğrenciler de, ÖSS odaklı sistem nedeniyle, geleneksel öğretim modellerini sürdürmeleri için öğretmenlere baskı yapıyor.

Okulların kaynak, yetki ve özerkliği olmadığı belirtilen raporda, ‘okullar, sonuçlardan sorumlu tutulmuyor’ denildi.

Rapora göre, kamu ve özel fonlar, bölgesel eşitliği desteklemiyor. Türkiye’de eğitime kamu daha az, özel daha çok harcıyor.

Raporda, Türkiye’nin Avrupa ve dünya ile rekabet edebilmesi için çok daha fazla orta öğretim mezununa ihtiyacı olduğu da belirtiliyor.

Ne yapılmalı?
Türkiye’nin bir ‘Ulusal Eğitim Sektörü Stratejisi’ne ihtiyacı olduğu vurgulanan Dünya Bankası raporunda, ”Türkiye’nin geleceği, çalışanlarının eğitimsel niteliklerine bağlıdır. Kalite anahtardır” denildi.

Raporda, şu önerilere yer verildi:

- İller için yıllık hedefler belirleyerek, orta öğretimde okullaşma oranını 2015 yılına kadar yüzde 80′e çıkarmak için stratejik girişim başlatın.
- Orta öğretim için büyük çaplı bir yatırıma girişin.
- Orta öğretim kurumlarında öğretmen başına öğrenci oranını, kademeli olarak 20-25 aralığına çıkarın.
- Orta öğretimi kademeli olarak zorunlu hale getirin.
- Kızların ve yoksul aile çocuklarının okula devam etmesi için daha fazla teşvik sağlayın.
- Okul kalitesi için gösterge ve standartlar belirleyin.
- Müfredata bağlı öğrenme standartları belirleyin. Tüm öğrencileri bu müfredat standartlarına göre değerlendirmek için testler geliştirin.
- Öğrencilerin öğrenme performansı ile ilgili test sonuçlarını öğrenci ve ailelerine bildirin. Okul performans sonuçlarını kamuoyuna bildirin.

Öğretmen kalite güvencesi
- Öğretmen eğitimi için ulusal bir çerçeve geliştirin. Çerçeveyi yeni müfredat ile uyumlu hale getirin.
- Üniversiteler için öğretmen eğitim programlarının tasarımı konusunda kılavuz ilkeler belirleyin.
- Üniversitelerdeki öğretmen eğitim programları için kalite güvencesi, akreditasyon ve değerlendirme mekanizmaları oluşturun.
- Tüm orta öğretim öğrencilerine yüksek öğrenime ve vasıflı istihdama hazırlanmaları için fırsat sağlayın.
- Meslek okullarındaki öğrencilere, hem genel orta öğretim diploması getirecek, he de kendilerini vasıflı istihdama hazırlayacak temel becerileri öğrenme imkanı tanıyın.
- Her öğrencinin yüksek kalitede üniversite eğitimine hazırlanmasını sağlayın.
- Orta öğretimi, tüm öğrenciler için yeni beceriler geliştirecek şekilde yapılandırın.
- Orta öğretim müfredatında aşırı kalabalıklaşmayı önleyin.

Türkiye harekete geçmeli
Dünya Bankası raporunda, Türkiye’nin eğitim reformunda hızlı hareket etmesini de istendi.

Türk okullarının, gençleri Avrupa vatandaşı olarak geleceğe hazırlamak üzere yeniden yapılandırılması istenen raporda, “Türkiye, şimdi harekete geçmeli. Bu görevi başarmak için, Türkiye kendi geleceğini, politika ve tartışmaların üstünde tutmalı, kapsamlı bir eğitim reformu stratejisi oluşturmalı” denildi.